İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI


İskitler - Sakalar

Bilinen ilk Türk Topluluğudur.
Devletleşemediler.
Alp Er Tunga - Şu Destanı
Tomris Hatun
Atı evcilleştirdiler.
Tekerleği de kullandıkları söylenmiştir.
Pantolon- kemer - toka buluşları.
At koşum takımları
Bozkırın kuyumcularıdır.
Balbal heykelleri/mezar taşları

Asya Hun Devleti

Hiung-nu / Tuku sülalesi
Bilinen ilk Türk Devletidir.
İlk Hükümdar Teoman
Kuzey Şansi Antlaşması
Tötö Su Kanalı
Meta Han / Maodung
    Dağınık Türk boylarını tek bayrak altında topladı
    Orta Asya Türk siyasi birliğini sağladı
    Onlu teşkilat
    Islıklı ok
    Çin Politikası: Toprak değil vergi alır.
    Çin Seddi
    İpek Yolu
    İlk kez ikili federal teşkilatı
    Hohan yeh / Çi-çi


Kavimler Göçü

Roma İmparatorluğu ikiye bölündü.
İlk Çağ sona erdi, Ortaçağ başladı.
Avrupa'nın etnik temeli oluşturuldu.
Feodalite başladı.
Hristiyanlık yayıldı.
Kilise ve Papalık güçlendi.
Avrupa Hun Devleti kuruldu.

Avrupa Hun Devleti

Balamir - Macaristan - Etzelburg
Uldız
Anadolu'ya ilk akınlar
Attilla
    Tanrının kırbacı
    Cesur kavimlerin efendisi
    Aresin kılıcının sahibi

Batı Roma    -    Doğu Roma
-Roma                  -Morgos
-Galya sefer.        -Anatolias Ant.
-Papa 1.Leon

 1.Köktürk Devleti

Türk adıyla kurulan ilk devlet
Sınırları en geniş devlet
İslam doğduğunda Orta Asya da olan devlet
Töles isyanı
Ötüken
Bumin Kağan
Mukan Kağan dönemi en parlak
Tapo Kağan - Maniheizm
Göçebe - Tarım sınırlı
Ticaret - İpek yolu 

Köktürk    X    Akhun
Sasani              Çin

İkili teşkilat
50 yıllık Çin esareti
    Kürşat ve 39 arkadaşı

2.Köktürk

Kutluk Kağan / ilteriş
Çin'e 46 sefer
İlk Vezir Tonyukuk / Apa Tarkan
Göçebe ve sınırlı tarım devam ediyor
Bilge Kağan - Kültigin
İlk alfabe Köktürk Alfabesi
Orhun Abideleri / Bengütaş
    Türklere ait ilk eser
    Siyasetname / Öğüt
Sosyal devlet olgusu
Posta Teşkilatı
Yarmak parası

Uygurlar

Kutluk Blge Kağan
Ötüken

Meyen Çor     -     Bögü Kağan
-En parlak            -Maniheizm
                             -Ay-Kün

İlk şehirler - Balık - Şehircilik
İlk Ev - Saray - Tapınak
Uygur Alfabesi
Kağıt - Matbaa - Kütüphane
Tiyatro - Orta oyunu
Örgün Eğitim
Fresko  Minyatür
Töreyi yazılı hale getirme
İlk bankacılık faaliyetleri
Tamdu - Kamtu - çav - Kuenpo
Kira - alım satım - borç belgeleri
Çiçek aşısı
Moğollar Türk hakimiyetinde
Nişa madeni / Uygur tuzu

Sabirler / Sibirler

Sibirya ya isim verdiler
Anadolu ya akınlar düzenlediler

Kırgızlar

Ötüken i Moğollara kaptırdık
Manas Destanı / UNESCO / en uzun destan
Moğola itaat eden ilk Türkler
Ölüleri yakmışlardır
Miletlerarası yarışmalar
Yenisey yazıtları

Avarlar

Hem Asya hem de Avrupa da devlet kurdular
Bayan Han
İstanbul u ilk kuşatanlar
Hristiyanlığı ilk benimseyen
Türk kültürünü Avrupa ya tanıttılar

Hazarlar

Museviliğe inanan ilk-tek-son devlettir
Dinsel hoşgörü
Hazar Barışı Dönemi
Ticaret - Kürk yolu
7 kişilik mahkeme
paralı asker
Hz. Osman ile din savaşları / İslam ın Orta Asya da yayılışını geciktirdiler

Peçenekler

Devletleşemediler
Bizans ta paralı asker
Malazgirt te taraf değiştirdi

Bulgar

Kubrat Han

Tuna           -          İtil
-Asparuh            -Almış Han
-Boris                -İslamiyet
-Simon               -İbni Fadlan
-Çar

Şan Kızı Destanı
Taze göçlerle beslenemedikleri için asimile oldular

Macarlar

Hungary
Türkoloji enstitüsü

Türgişler

Yerleşik hayat geçen 2.Türk devleti
Baga Tarkan
Para bastırdılar
Emevilerle mücadele
Sulu Kağan
Haristan Savaşı
Orta Asya da İslam ın yayılışını geciktirdi

Karluklar

İslamiyet i kabul ettiler
Cengiz e itaat eden ilk Türk İslam topluluğudur
2. Göktürk ün yıkılmasında ve Uygur ve Karahanlıların kurulmasında etkili olmuşlardır.

Oğuzlar

En kalabalık Türk boyu
Uzun ömürlü devlet
Kınık - Selçuklu
Kayı   - Osmanlı
Dede Korkut Hikayeleri

Kumanlar - Kıpçaklar

En yakışıklı ve en güzel topluluklardır
Altınorda devletini Türkleştirdiler
Eyyubi ve Memlük ordusunun temelleri
Oğuzlarla mücadele
Codex Cumenicus Sözlük
Prens igor Destanı

Ünvanlar

han
hakan
kağan
tanyü
şanyü
idukut
çar
ilteriş

Hükümdarlık Sembolleri

çadır-otağ
orgin-taht
kotuz-tüy
davul-nevbet
yay
kur-kemer
kılıç

Kavramlar

ayuki - hükümet
ayguci - başbakan
buyruk - bakan
ağılığ - hazine görevlisi
bitligci - katip
tudun - vergi memuru
tigin - oğul
tarkan - komutan
otacı - sağlıkçı
kün - halk
sü - asker
yarlığ - ferman
yargucu - yargıç

Kurultay

Kurultay > Yasama
Kağan > Yürütme
Kurultayın kararı kağanı bağlamaz. Son söz kağanındır. > Danışma
Her zaman kurultayda kağanın dediği olmaz. Bazen karar kurultaydadır.>Karar alma
İlkel Demokrasi
Kurultay kağanı görevden alabilir.
Kuvvetler ayrılığı vardır.
Kuvvetler birliği vardır.

Toplumsal Hayat

Aile > soy > boy > budun > il (devlet)

Tek eşlilik
ataerkil

Ekonomik Hayat

Hayvancılık - yüklet(deve)
Tarım - yonca - darı
Ticaret - ipek yolu - kürk yolu
Marangozluk, denizcilik, balıkçılık
Bankacılık
Tük parası - satir

Ordu

Ordu - Millet anlayışı
her Türk asker doğar
askerlik meslek değil
Mete - KKKomutanlığı kurucusu
Subaşı - Genel kurmay başkanı
yelme - akıncı - keşif birliği
turan taktiği
böri - köktürk muhafız birliği

Hukuk

Töre - kapan buyrukları
            kurultay kararı
            örf - adet
Yargıç  yargan
Törenin değişmez hükümleri:
        adalet - kanilik
        tüzlük - eşitlik
        uzluk - iyilik
        insanlık

Din - İnanış

totenizm - şamanizm
ongun
göktengri inancı
kurgan - mezar
balbal - mezar taşı
yuğ - cenaze
sagu - ağıt
şaman  - kam - baksı
musevi - hristiyan - islamiyet

Bilim - sanat - spor

tayanç - bilim adamı
kopuz - köpürge - müzikler
12 hayvanlı Türk takvimi (2022 - su kaplan yılı)
bedizci - ressam
tepük - güreş - cirit - cevşan

Yazı - Dil - Edebiyat

köktürk - orhun, uygur alfabesi - karahanlılar
yenisey yazıtları - bugut - orhun abideleri - targat
sagu - sav - koşuk - destan
iskit - alp er tunga, şu
hun - oğuz kağan, sihirli geyik
köktürk - ergenekon, bozkurt
uygur - türeyiş, göç, kutludağ
kırgız - manas
bulgar - şan kızı
dede korkut hikayeleri

Yorum Gönder

0 Yorumlar

Close Menu